Mae’r cynllun Seibiant Byr wedi ennill enw da am ddarparu seibiannau hyblyg a phersonol i ofalwyr di-dâl. Beth am fwrw golwg ar y gwahanol fathau o seibiannau y mae’r gofalwyr wedi eu mwynhau, a gweld a ydyn nhw mor dda â’r disgwyl?
Mae Ymddiriedolaeth Gofalwyr Cymru wedi galluogi 13,000 o ofalwyr i gael seibiant byr, trwy’r Cynllun Seibiant Byr.
Mae’r Cynllun, sy’n cael ei ariannu gan Lywodraeth Cymru, yn darparu pob math o wahanol seibiannau i ofalwyr - boed hynny yn noson mewn gwesty neu’n ddosbarth crefftau wythnosol. Rydym ni wedi cefnogi ein gofalwyr i gymryd rhan mewn pob math o seibiannau megis: teithiau i'r sinema, grwpiau therapi celf, gweithgareddau awyr agored, taith siopa i farchnad Nadolig, nosweithiau mewn clwb comedi, grwpiau gwnïo, bwyd allan, diwrnod mewn sba, diwrnod llawn hwyl i’r teulu, côr, grwpiau cymorth, a llawer mwy. Mae’r gofalwyr wedi cael cyfle i orffwys, ac mae nifer ohonynt wedi dysgu sgiliau newydd hefyd. Mae’r sgiliau hyn yn cynnwys peintio, coginio, caiacio, a syrffio.
Ym mlwyddyn gweithredol gyntaf y cynllun, dewisodd 17% o'r gofalwyr di-dâl gael noson i ffwrdd, dewisodd 14% gael diwrnod allan, dewisodd 26% gymryd rhan mewn gweithgareddau grŵp, a dewisodd 43% gael meicro-grant.
Dywedodd Liz Wallis, Arweinydd Rhaglen Cynllun Seibiant Byr, Ymddiriedolaeth Gofalwyr Cymru, “Cafodd y cynllun ei greu mewn modd oedd yn caniatáu hyblygrwydd, gan alluogi ein partneriaid i helpu’r gofalwyr i ddewis seibiant sy’n gweddu i’w sefyllfa ofalu nhw orau. Mae hi’n braf iawn cael clywed am yr holl wahanol seibiannau y mae’r gofalwyr wedi eu cael, ac mae’n dangos bod y cynllun yn un hyblyg ac amlbwrpas.”
Mae’r math o seibiant y mae'r gofalwr yn ei ddewis yn aml yn dibynnu ar sefyllfa unigol y gofalwr hwnnw. Cafodd y Gwasanaeth Cynnal Gofalwyr dros £65,000 i gefnogi bron i 300 o ofalwyr o Wynedd, Conwy ac Ynys Môn i gael seibiant byr yn 2023/24. Mae’r rhan fwyaf ohonynt yn dewis cael noson i ffwrdd neu dderbyn grant unigol, ond mae rhai yn dewis cymryd rhan mewn gweithgareddau grŵp neu ddiwrnod allan.
Eglura’r Gwasanaeth Cynnal Gofalwyr, “Mae’r math o seibiant y mae pob gofalwr yn ei ddewis yn cyd-fynd â’u hanghenion personol nhw, ond mae’r dewisiadau hyn hefyd yn amlygu’r berthynas a fodola rhwng dewisiadau’r gofalwr, eu perthynas nhw â’r sawl sy’n derbyn gofal, a’u siwrne ofalu bersonol nhw.
“Mae gofalwyr sy’n rhieni yn fwy tebygol o ddewis noson i ffwrdd o amgylchfyd y cartref, gyda’r person maent yn gofalu amdano. Ond, mae'r rhai sy’n gofalu am briod neu bartner sydd â phroblemau iechyd meddwl yn fwy tebygol o ddewis seibiant therapiwtig, heb y person sy’n derbyn gofal.
Pan fo’r person sy’n derbyn gofal yn yr ysbyty, mae’r gofalwyr yn aml yn dewis cael seibiant sy’n eu galluogi nhw i gymryd rhan mewn gweithgareddau sy’n amhosibl fel arfer, pethau fel gweld ffrindiau, mynd i’r siop trin gwallt, neu gael triniaeth yn y sba. Mae'r rhai sy’n gofalu am riant â dementia yn tueddu i ofyn am adnoddau i'w galluogi nhw i barhau â’u diddordebau wrth gael seibiant o’u gwaith gofalu. Mae’r adnoddau hyn yn cynnwys deunyddiau celf neu wnïo, ac offer gwylio adar.”
Mae’r cynllun yn galluogi sefydliadau’r gofalwyr i wrando ar y gofalwyr a chanfod pa weithgaredd sy’n gweddu iddynt orau. Cefnogodd Inclusability dros 300 o ofalwyr ym Mhen-y-bont ar Ogwr, Abertawe, a Phort Talbot i gael seibiant byr. Gofynnon nhw i’r gofalwyr pa fath o seibiannau oedden nhw yn eu ffafrio.
Eglura Inclusability, “Er mwyn teilwra gweithgareddau i anghenion y gofalwyr a sicrhau ein bod ni’n cael effaith gadarnhaol ar y nifer fwyaf posibl o ofalwyr, cyflwynwyd ffurflen ddewis ddigidol. Defnyddiwyd yr ymatebion i greu amrywiaeth o weithgareddau seibiant. Mynegodd rhai gofalwyr ddyhead i ymlacio ac anghofio am eu cyfrifoldebau gofalu, yn ogystal â chyfleoedd i gael eu rhoi mewn cysylltiad â gofalwyr eraill. Roedd gofalwyr eraill eisiau i'w teulu gael seibiant gyda nhw.”
Mae NEWCIS, partner arall sy’n ein helpu ni i ddarparu seibiant byr i ofalwyr, yn cytuno,
Mae gallu darparu seibiannau byr sydd wedi cael eu dewis gan y gofalwyr eu hunain yn golygu bod y seibiannau yn ymateb i anghenion unigol y gofalwr, a bod modd eu gweithredu yn gyflym.
Roedd y talebau llesiant a gynigwyd i ofalwyr plant â chlefyd yr arennau gan Aren Cymru wedi eu teilwra i anghenion pob gofalwr er mwyn sicrhau bod modd iddynt gael seibiant heb achosi straen nac ansicrwydd. Dywedon nhw,
Roedd y gofalwyr yn gwerthfawrogi eu bod nhw’n cael dewis, oherwydd mae sefyllfa pawb yn wahanol. Efallai y byddai rhywbeth yn golygu'r byd i un gofalwr, ond yn golygu dim i'r llall.
Roeddem ni am i’r cynllun fod mor hyblyg â phosibl, ac mae’n ymddangos fel petai’n llwyddo hyd yn hyn. Mae'r gofalwyr cael cyfle i fwynhau amrywiaeth eang o weithgareddau, ac yn cael y seibiant y maen nhw ei angen mewn ffordd sy’n gweddu iddyn nhw.